DILI (ANTIL): Peskizadór
La’o Hamutuk, Juvenal Dias, hatete, fundu mina-rai tún la’ós buat foun
ba Timór no La’o Hamutuk halo ona asumsaun tanba fundu pertolíferu ne’e
depende ba rekursu la renovavel.
Juvenal hateten, ida-ne’e relasiona ho relatóriu timestrál husi Banku
Sentrál Timor-Leste kona-ba fundu kapitál iha fulan-Abríl to’o Juñu tún
ba US$ 16,47 billaun kompara ho trimester dahuluk husi fulan-Janeiru
to’o Marsu 2016 ho fundu billaun $ 16,58.
Nia hatutan, Timór –Leste investe fundu pertolíferu iha asaun ne’ebé nia
retórnu depende ba merkadu mundiál no laiha ema ida mak hatene.
“Ita-nia rezerva mina-rai besik atu hotu. Tanba ne’e mak rendimentu tún
no fó impaktu boot ida,” Juvinal Dias informa ba ANTIL iha Sentru
Konvensaun Dili, Kinta (4/08/2016).
Alende ne’e, Governu, foti osan ba orsamentu estadu tinan-tinan. “ Ita
konsidera Brexit tanba ita mós investe iha moeda hanesan
poundsterling.,Wainhira Inglaterra sai husi Uniaun Europeia fó
implikasaun ba Timór-Leste atu lakon maizumenu 9%, husi totál
investimentu iha poundsterling no lakon lubuk husi ida ne’e,” nia
kontinua.
Aprende husi akzu ne’e, Governu tenke haree katak fundu ne’e sei la
aumenta maka’as no ne’e iha tendénsia atu tún ba zero. “ Tenke muda
estadu nia polítika. Labele gasta osan barak liu,” nia hateten.
Bainhira governu kontinua foti billaun rua tinan-tinan tinan-tinan, ba
orsamentu no retifikativu, automátikamente sei fó ameasa ba fundu
petrolíferu iha future.
Nia husu atu foti osan balun investe ba setór produtivu, atu povu bele
hetan benefísiu. Selae estraga jerasaun sira-nia futuru, nia dehan tan..
Hanesan publika tiha ona antes, Fundu Minarai ba Trimestre ikus, husi
fulan-Abríl to’o Juñu 2016 atinji US$ 16,47 billaun, kompara ho
trimester dahuluk husi fulan Janeiru to’o Marsu 2016 ho total $ 16,58
billaun, dehan relatóriu husi Banku Sentrál Timor-Leste (BSTL).
Liuhusi komunikadu imprensa, Diretór Ezekutivu, Jestaun Fundu Petróleu
(BSTL), Venancio Alves Maria informa ba Ajénsia Notisioza Timor –Leste
(ANTIL), Kuarta (03/08/2016), totál reseita mak tama iha trimestre ne’e
hamutuk millaun $ 26,79 ne’ebé kompostu husi kontribuinte sira ba fundu
hamutuk millaun $ 14 no pagamentu royalty simu husi Autoridade Nasionál
Petróleu (ANP) millaun $ 12,79.
Osan kontadu líkidu ne’ebé sai husi fundu durante trimester husi 01
Abríl to’o 30 Juñu 2016 ne’e hamutuk millaun $ 343,29, kompostu husi
millaun $ 340 transfere ba Orsamentu Estadu no millaun $ 3,29 kobre
kustu jestaun nian.
Diretór ne’e mensiona, reseita líkidu durante trimstre ne’e hamutuk
millaun -$ 316,51, no rendimentu portfoliu iha periodu ne’e mak 1,24%
kompara ho rendimentu referénsia 1,34%.
Tuir dadus, Fundu perolíferu ne’ebé Governu Timor-Leste foti ba
Orsamentu Jerál Estadu hahú husi governasaun dahuluk to’o ida nee ho
totál $ 7,669,467,680.00. (Jornalista: Maria A. X. Fernandes/Editor:
Otelio Ote)