Jornal Nacional Diário
Responsável Associação
dos Veteranos Resisténcia (AVR), Aquilino Guterres “Ete Uku” informa,
Primeiru Ministru (PM), Rui Maria de Araújo, tenki responsabiliza atu
investiga Ministériu Saúde (MS), tanba fó dalan ba Ronaldo Guterres oan
husi lider pro-autonomista Eurico Guterres hodi halo tratamentu saúde
espesiál iha Singapura.
“Ita nia Primeiru Ministru tenki buka atu investiga Ministériu Saúde
tanba fó dalan ba Eurico Guterres ninia oan mane ne’ebé maka halo
tratamentu saúde iha Singapura. Nune’e konabá situasaun ida ne’e ha’u
husu ba Governu katak povu ida ne’e ita haree katak povu ida que
pasensia, maibé pasensia mós iha limiti ne’ebé la’os ita ameasa malu
maibé ita krítika malu katak fó hanoin ba malu para saida maka ladi’ak
ita tenki hadia, no saida maka di’ak ita hotu hamutuk hodi la’o ba
dezenvolviemtu no sustentável ba nasaun Timor-Leste (TL),” informa Ete
Uku ba Jornalista sira iha nia knaar fatin Balide-Díli, Tersa
(26/07/2016).
Nia esplika, PM Rui nu’udar Xefi Governu no ezekutor orsamentu Estadu
ninian iha responsabilidade atu husu esplikasaun husi MS katak liu husi
prosedimentu saida maka sira autoriza tratamentu saúde espesial ba
Eurico Guterres ninia oan Ronaldo Guterres.
“Tanba sá maka la fó prioridade tratamentu espesial ba ita nia manu aman
veteranus FALINTIL sira ne’ebé maka uluk durante tinan 24 luta ba ukun
rasik-an, ohin loron balun moras mós to’o mate hanesan saudozu Liter
husi Munisípiu Baucau, Adjunto Mauputo husi Munisípiu Aileu ne’ebé maka
agora moras boot no Samba 9 husi Munisípiu Liquiça ne’ebé maka agora
moras psikolojia,” dehan Responsabel AVR.
Nia akresenta katak, ho veteranus sira maka ohin loron Timoroan barak
maka tuur iha pozisaun di’ak iha kada ministériu no Organizasaun Não
Govermentais (ONG) sira, nune’e sá espesial saida maka familia lideransa
otonomista Eurico Guterres iha hodi ninia oan mane Ronaldo Guterres
hetan lisensa husi MS halo tratamentu saúde espesial iha Singapura.
“Ita nia nasaun Timor Leste iha lei no ita nia prosedimentu legais
hanesan mós ho nasaun sira seluk, nune’e tanba saida maka ita nia ema
sira assuwa’in sira ne’ebé durante tinan 24 luta ba ukun rasik-an ohin
loron moras ita la fó atensaun maibé fó atensaun fali ba Eurico Guterres
ne’ebé que ema nasaun seluk ninia ema,” tenik Aquilino Guterres.
Governu mak selu Eurico Guterres nia oan
Governu Timor Leste, liu husi Ministeriu Saúde no Hospital Nacional
Guido Valadares (HNGV) hasai karta autorizasaun hodi fasilita Eurico
Guterres nia oan, Calistro Guterres, ba halo tratamentu saúde iha
Singapura.
Informasaun ne’ebe iha katak, Eurico Guterres nian oan ba halo
tratamentu Saúde iha Singapura selu husi Governu no prosesu Ronaldo
Guterres ba halo tratamentu ne’e fasilita husi Governante balun ne’ebe
iha relasaun besik ho Eurico nia ferik oan.
Governante ne’e halo esforsu hotu hodi trata Ronaldo Guterres, to’o
hetan autorizasaun ofisial husi Ministeriu Saúde (MS) para bele ba halo
tratamementu iha Singapura.
Eurico nia oan, Ronaldo Guterres ho nia inan mai hela iha Timor desde
tinan 2004 no Eurico devorsio tiha ona ho Ronaldo nia inan hodi hola
fali feto ki’ik.
Prezidente Comite 12 de Novembru, Gregorio Saldanha, senti konfuzaun
tebes ho notisias Governu fasilita Eurico nia oan ba halo tratamentu
saúde iha Singapura.
“Hau mos rona no publika iha rede sosial Facebook dehan katak, Eurico
nia oan ba halo tratamentu espesial iha hospital Singapura. Hau la
hatene buat ne’e los ka lalos, maibe hanesan Timor oan, se ne’e los maka
la dun diak, tanba ema barak maka kontribui ba rai ida ne’e mas to’o
agora seidauk hetan tratamentu espesial hanesan Eurico nia oan,” hateten
Grigorio Saldanha, hodi responde JNDiário iha Sede Comite 12 de
Novembru, Dili, Tersa (26/7/2016).
Grigorio husu ba Governu atu trata ema hotu hanesan, tanba ema hotu nia
direitu hanesan iha rai ida ne’e. Mas, realidade ema barak moras susar
tebes atu hetan trtatamentu espesial hanesan Eurico Guterres nia oan
mane.
“Povu ne’ebe fo sira nia vida tomak ba rai ida ne’e presiza mos
tratamentu espesial no tenke iha justisa ida ba sira. ita la bele
fasilita deit ema balun mas ita ignora fali ema seluk,” afirma Grigorio
Saldanha.
Nia senti novidade ne’e tristes boot no soke ida ba nia, tanba povu
barak susar tebes atu hetan tratamentu espesial husi Governu, maibe
fasil ba Eurico Guterres nia oan hetan tratamentus saúde espesial iha
Singapura.
“Ita senti katak buat ne’e la justu, tanba ne’e, prezisa mos hadia
sistema sira iha MS no HNGV tanba halo buat balun la diak ba povu ida
ne’e no fasilita fali ema sira ne’ebe uluk lakohi ukun an sira nia
familia hodi hetan tratamentu espesial,” afirma Grigorio Saldanha.
Husi sorin seluk, membru Parlamentu Nasional (PN), Domingos Carvalho,
lamenta ho atitude Governu ne’ebe halo tratamentu saúde ba oan husi
lider otonomista no milisia nia ulun boot Eurico Guterres.
“Problema ida ne’e seriu teb-tebes, aman hela iha fatin ida i oan sira
hela iha fatin ida. Sira nega ona Timor depois o nia oan mai tratamentu i
Governu maka tau osan ba halo tratamentu nusa maka lori ba Indonesia
para Aman sira no ema sira nebe fo apoiu ba otonomi hodi fo tratamentu
ba sira nia oan,” afirma Deputadu Domingos Carvalho.
Nia hatutan hanesan Deputadu la aseita tamba ema sira ne’e uluk pro
otonomi nusa maka hela ketak ketak, lolos ne’e ema sira ne’e hela
hamutuk para halo tratamentu iha Indonesia neba, hasai rasik osan.
“Hau mos koalia ona Vise Ministru Soidariedade Sosial (MSS), Miguel
Manitelo atu bele tau atensun ba veteranu sira nebe to’o oras ne’e
kartus sei iha isin lolon, nusa ita la tau atensaun ba ema sira ne’ebe
sofre no tanis durante tinan 24 nia laran, ita ba tau atensaun ba ema
nebe kontra rai ne’e atu ukun an,” hateten Deputadu Domingos Carvalho.
Deputadu ne’e mos husu atu Ministeriu Saúde labele toma medidas ba ida
nebe maka atu halo tratamentu ba Eurico Guterres nia oan tamba ema nebe
luta ba ukun an ida ne’e mos barak maka sei moras hela no nunka hetan
tratamentu espesial hanesan Eurico nia oan.
Iha parte seluk, Diretor Apoio Diag& Terapiutica HNGV, dr. Mendes
Pinto, informa katak, Eurico Guterres nia oan hetan autorizasaun halo
tratamentu iha Singapura tanba nia dokumentu kompletu no priense
kriteria hotu husi Governu.
“Eurico nia oan iha semana hirak liu ba haruka ba halo tramentu iha
Singapura tanba nia dokumentus tama kriteria husi kriteria mediku ho
kriteria sidadaun tama hotu,” hateten dr. Mendes Pinto.
Eurico Guterres nia oan komprova dokumentus hanesan sertidaun baptismo,
kartaun Bileti Identidade (BI), Passaporte, Sertidaun RDTL nomos
kartaun Eleitoral.
“Nia kriteria ne’e memenuhi, ne’e mak junta mediku sira tur hamutuk foti
desizaun haruka ba iha Singapura halo tratamentu,” informa dr. Mendes
Pinto ba jornalista sira iha nia servisu fatin HNGV.
Nia hatutan Tuir konstitusaun RDTL haruka katak Governu iha obrigasaun atu fo atendimentu ba sidadaun Timor oan hotu hanesan.
Maske nune’e, dr. Mendes Pinto, la esplika klaru ba jornalista sira kona
ba Eurico Guterres nian oan ne’e moras saida.ves/lj1/nes/car