REPUBLICA DEMOCRATICA DE TIMOR LESTE
PARLAMENTO NACIONAL
BANCADA PARLAMENTAR DE FRETILIN
KONFERENSIA IMPRENSA
Ita
hotuhotu rona ona informasaun barak kona ba angariasaun fundus bot husi
Partidu CNRT nebe’e nia Presidente mos hanesan PM iha rai ida ne’e. Ita
hotuhotu rona no mos akompanha oinsa dollar amerikanu hahu oho ita nia
demokrasia no manan influensia iha ita nia prosesu demokratiku iha
kampanha eleisaun presidensial foin dadaun.
Nune’e
maka ema balun deklara no ita tenke konkorda katak “money politik” ka
“politika osan” hahu domina ona iha ita nia prosesu demokratiku. Ami
hanoin maluk Timor oan barak konkorda ho ami, ne’e dalan sala ona ba ita
nia demokrasia, ne’e kontra espiritu nebe’e ita hahu luta ba ukun rasik
a’an ida ne’e no kontra espiritu nebe’e harii estadu direitu
demokratiku ida ne’e.
Povo deit
mak desidi se mak atu ukun sira, liu husi sira idaidak nia votu ho
konsiensia; labele fali ema lubuk kiik ida nebe’e iha osan mak manda se
mak bele ukun. Ne’e mak experiensia iha rain hotuhotu nebe’e “politika
osan” hahu domina. Ami lakoi ida ne’e akontese iha ita nia rain, no ami
hanoin maluk hotuhotu konkorda ho ami kona ba ida ne’e.
Lei
Finansiamentu Partidu politiku nebe’e debate iha Parlamentu Nasional iha
tinan 2008, hetan aprovasaun depois de debate klean no detalhadu hodi
konkretisa espiritu kontra “politika osan” atu hetan fatin iha ita nia
prosesu demokratiku hodi tama no influensia ita nia partidus politikus.
Tamba
ne’e mak Artigu 4 alinha 5 Lei numeru 6 tinan 2008 bandu kompanhia ka
sosiedade ka empresa nasionais bele fo kontribuisaun osan ba partidu
politiku, ema individual nasional deit mak bele fo’o osan ba partidu
politiku hodi bele halau partidu nia actividade. Tamba ne’e mak Lei
ne’e iha Artigu 4, alinha 5, bandu mos ema estrangeiru individual no
sosiedade ka kompanhia ka empresa estrangeiru bele halo kontribuisaun ba
finansiamentu partidu politiku iha Timor-Leste. Ne’e hakerek klaru iha
artigu 4 alinha 5 Lei numeru 6 tinan 2008 nian.
Iha
media nasional iha semana ne’e ita hotu akompanha reportagem kona ba
angariasaun fundu husi partidu CNRT nebe’e realisa iha semana liu ba
nebe’e hanesan jornal ida hakerek iha loron 15 Maiu 2012 hanesan tuir
mai:
“CNRT
‘Ra’ut’ osan U$2 millaun ba Eleisaun Parlamentar”: Emprejariu Timor-oan
husi nivel ki’ik to’o bo’ot ajuda osan kuaze $2 millaun dollar amerika
ba kofre Partidu CNRT hodi uza ba Eleisaun Parlamentar. Ajudus ne’e
oferese liu husi programa angariasaun fundu (Fund Rising/Malam dana),
foin lalais ne’e.”
Jornal
ne’e mos fo sai lista ida ho naran kompanhia no empresariu nebe’e
deklara sira nia kontribuisaun ba fundu kampanha partidu CNRT nian. Ami
lakoi fo sai naran kompanhia sira ne’e, maibe nota katak laos deit ema
individual maibe komapanhia ka empresa mak iha lista ne’eba. Maibe
preokupante liu mak ema nebe’e ita hotuhotu hatene laos Timor oan, ema
estrangeiru no kompanhia estrangeiru nebe’e famoso tamba manan kontratu
projetu bot husi Governu PM Xanana Gusmao mos fo’o osan bot tebes ba
CNRT tuir reportagem ida nebe’e fo’o sai iha media.
Tuir ami
nia hare, ne’e situasaun ida nebe’e ami exigi ba Ministeriu Publiku no
CNE atu investiga tuir Lei numeru 6 tinan 2008 nebe’e refere.
Ne’e
hatudu mos katak “politika osan” halau makas iha ita nia rain. Ne’e
tenke para, hodi bele fo oportunidade ba maluk sira husi partidu nebe’e
kbiit laek hodi bele compete iha konkursu demokratiku tuir espiritu
nebe’e ita nia konstituisaun no lei konsagra. Labele lori Dollar mai
bobar ita nia prosesu demokratiku hanesan akontese ona iha rain barak
besik ita.
Lideransa
partidu balun mos kestiona ona kestaun ida ne’e hanesan Sr Presidenti
Partidu PD hanesan mos Presidenti Parlamentu Nasional no Presidenti
Partidu PUN no sira seluk foin dadaun. Ne’e assuntu ida nebe’e
autoridades sira labele hatama deit ba mesa okos, tamba bele afecta
kredibilidade Eleisaun Parlamentar tuir mai ne’e.
Dili, 18 de Maio de 2012
Bancada Parlamentar de FRETILIN
Francisco Miranda Branco
Vice Presidente